Prof. dr. hab. Witold Rzyman: Prosty test z krwi wcześnie wykryje raka płuca [ROZMOWA]

Jolanta Gromadzka-Anzelewicz

Z prof. dr. hab. Witoldem Rzymanem, kierownikiem Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej GUMed w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym, rozmawia Jolanta Gromadzka-Anzelewicz

Rak płuca, podobnie jak rak trzustki, „cieszy się” bardzo złą sławą.

Pierwotny rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym w Polsce i na świecie. Na dodatek wykrywany jest najczęściej w tak zaawansowanym stadium, że średnio tylko 15 proc. chorych ma szanse na jego wyleczenie. Tymczasem we wczesnym okresie ponad 70 proc. chorych można uratować! Jedynym narzędziem diagnostycznym zdolnym wykryć raka w płucu jest niskodawkowa tomografia komputerowa. W Stanach Zjednoczonych i np. w Chinach korzysta się z niej powszechnie, w Polsce - podobnie jak w całej Europie - nie, a to ze względu to, że badanie jest nieefektywne kosztowo, czyli zbyt drogie. Trzeba bowiem przebadać aż sto osób, by u jednej wykryć raka płuca.

Jest jednak nadzieja, że ta sytuacja się zmieni...

Prace nad prostym testem, który potrafi wykryć raka płuca, zanim będzie on widoczny w tomografii komputerowej, są już bardzo zaawansowane. Zaangażowany jest w to interdyscyplinarny zespół złożony z onkologów, biologów molekularnych, torakochirurgów i radiologów. Aby zweryfikować uzyskane do tej pory wyniki badań, musimy jednak pobrać krew od 7 tysięcy mieszkańców Pomorza.

To będzie test z krwi?

Tak. Mamy trzy sygnatury, czyli trzy potencjalne testy, które zbadaliśmy w ramach innych programów, czulsze od tomografii komputerowej. Musimy teraz je ocenić, czyli pobrać krew od wytypowanych z tej grupy osób - z wykrytym nowotworem i bez nowotworu - i zobaczyć, czy się one sprawdzają. Najważniejsze, by ten test był swoisty, czyli by nie przepuścił, a więc nie dał wyniku ujemnego u kogoś, kto ma raka płuca. Jeżeli okaże się, że testy się sprawdzają, będziemy starali się wprowadzić je do powszechnego użytku.

To ewenement...

W skali kraju niewątpliwie tak, bo jesteśmy jedynym ośrodkiem w Polsce, który nad tym pracuje. Natomiast w skali świata - jednym z nielicznych, aczkolwiek coraz bardziej aktywne są w tym temacie Stany Zjednoczone, w których badania przesiewowe są powszechne.

A tak na marginesie, na czym polegają badania przesiewowe?

Badania przesiewowe adresowane są do całego społeczeństwa, z którego wybiera się osoby mające największe ryzyko wystąpienia danej choroby. W przypadku raka płuca takim badaniem jest niskodawkowa tomografia komputerowa. Trwa właśnie program pod nazwą MOLTEST, w ramach którego oferujemy takie badanie, oczywiście bezpłatnie, mieszkańcom Pomorza.

Kto może z tych badań skorzystać?

Kandydat musi być w wieku powyżej 50 lat i poniżej 80 i, niestety, palić bardzo dużo papierosów przez okres ponad dwudziestu lat. Mogą się do programu zgłaszać zarówno kobiety, jak i mężczyźni.

Wolne miejsca jeszcze są?

Tak, mamy jeszcze ok. 4 tysięcy wolnych miejsc. Program rozpoczął się w kwietniu ubiegłego roku. Do tej pory skorzystało z niego ok. 2,6 tys. osób. Warto z tej okazji skorzystać, bo osoby, które się do nas zgłoszą, mogą dodatkowo przebadać się kardiologicznie, sprawdzić, czy nie mają nadciśnienia tętniczego, rozedmy płuc czy POChP i skorzystać z pomocy naszej Poradni Antytytoniowej.

Przeciętny człowiek myśli - a co będzie, jak znajdą mi raka?

Ależ nam właśnie bardzo zależy, by znaleźć raka w bardzo wczesnym stadium, bo wtedy możemy go wyleczyć. Wśród 2600 osób do tej pory przebadanych wykryliśmy 15 przypadków raka płuca. Wszystkie były leczone u nas.

W takim razie jak można dostać się do waszego programu?

Chętnych do udziału w tym programie rejestrujemy pod nr. tel. 58 349 31 39 dwa razy w tygodniu - we wtorki i w czwartki w godzinach od 8 do 14.