Pierwsza rowerowa masa krytyczna przejechała przez Toruń 120 lat temu

Anna Zglińska, Szymon Spandowski

13 czerwca 1897 roku został otwarty zbudowany na Chełmińskim Przedmieściu tor rowerowy. Z tej okazji przez miasto przedefilowali przedstawiciele i przedstawicielki towarzystw rowerowych z całego regionu. Był też wóz z orkiestrą, za którym jechali toruńscy cykliści dumnie prezentując otrzymany chwilę wcześniej sztandar. Paradę, z wysokości pierwszego piętra kamienicy przy ul. Szerokiej 8, uwiecznił fotograf. Prezentujemy dziś Państwu niesamowite zdjęcie sprzed 120 lat, oraz związaną z nim niezwykłą historię. Robimy to z tym większą przyjemnością, że w tym roku rower obchodzi 200. urodziny.

Fotograficzne archiwum Andrzeja Kamińskiego to prawdziwa kopalnia skarbów. O tym nikogo, komu Toruń jest bliski, przekonywać nie trzeba. Jednak poza tym, co nasz fotoreporter złowił przy pomocy obiektywu aparatu, są tam jednak również widoki niezwykłe, znacznie bardziej archiwalne. Swego czasu zachwycaliśmy się przepiękną i niezwykle ciekawą wiślaną panoramą miasta, teraz pan Andrzej podzielił się z nami czymś jeszcze bardziej niesamowitym.

- Kiedyś kupiłem to zdjęcie na jakimś jarmarku, bo mi się spodobało, a poza tym zostało zrobione przy skrzyżowaniu ul. Szerokiej i Podmurnej - mówi Andrzej Kamiński.

Można powiedzieć więc, że jest to obrazek z sąsiedztwa, redakcja „Nowości” znajduje się przecież za rogiem, chociaż w czasach, kiedy nieznany nam fotograf nacisnął spust migawki, nasza gazeta była daleką przyszłością.

Punkt wyjścia

Jesteśmy w bardzo luksusowej sytuacji, ponieważ ten czarno-biały kruk ma dokładną datę. Zdjęcie zostało wykonane 13 czerwca 1897 roku. 120 lat temu! Co to za uroczystość i dlaczego główną arterią starówki jedzie tylu rowerzystów? To bardzo intrygujący widok, szczególnie że - jak już kilka miesięcy temu pisaliśmy - rower obchodzi w tym roku 200. urodziny. Dzięki posiadanym danym, dość łatwo będziemy mogli się tego dowiedzieć. Wystarczy odpowiednio ustawić nasz gazetowy wehikuł czasu.

„Przy Chełmińskiem Przedmieściu ubudowano dla kołowników tor wyłożony cementem kosztem 30.000 marek - czytamy w „Gazecie Toruńskiej z 13 czerwca A. D. 1897. - Mogą się więc teraz wygodnie przejeżdżać i robić wyścigi”.

Wyścigi z tej okazji były i to międzynarodowe! Przyjrzymy się im za chwilę, najpierw zajmiemy się samym torem.

To było tu

Jak wiadomo, znajdował się on za restauracją „Leśny Zameczek”, czyli budynkiem przy Szosie Chełmińskiej 176 (kamienica jest jednak o kilka lat młodsza). Budowa toru rozpoczęła się jesienią 1896 roku na gruntach Karola Munscha. Przy wyborze miejsca brana była również pod uwagę propozycja kupca Meyera. Oba projekty były rozpatrywane podczas spotkań zorganizowanych w hotelu Muzeum, czyli w siedzibie Toruńskiego Towarzystwa Naukowego przy ulicy Wysokiej. Ostatecznie, za bardziej opłacalną, uznano inwestycję na północnych obrzeżach miasta.

Wracamy do czerwca 1897 roku i zrobionego wtedy zdjęcia. „Gazeta Toruńska”, której redakcja znajdowała się zresztą wtedy na rogu ul. Podmurnej i Szerokiej, wspomniała tylko dość lakonicznie o tym, że budowa toru została ukończona, a miłośnicy jednośladów będą mogli się teraz wygodnie przejeżdżać. Niemiecka „Die Presse” była pod tym względem znacznie bardziej elokwentna.

Polecamy: Jakie tajemnice skrywa gmach Urzędu Marszałkowskiego? [RETRO]

„Jutro rano w naszym mieście odbędzie się wielkie święto rowerzystów - informował dziennik. - Towarzystwo Torowych Wyścigów Rowerowych otwiera swój nowy plac wyścigowy na gruncie pana Munscha z Chełmińskiego Przedmieścia, wraz z międzynarodowym wyścigiem rowerowym, który składać się będzie z sześciu osobnych biegów”.