IPN nie odpuścił byłemu rektorowi UMK! Kasacja na 81. urodziny prof. Jana Kopcewicza
Prof. Jan Kopcewicz, były rektor UMK, przez sądy dwóch instancji został uniewinniony od zarzutu rzekomego zatajenia współpracy z SB. Instytut Pamięci Narodowej mu jednak nie odpuścił i wniósł kasację do Sądu Najwyższego. Rozprawa odbędzie się dwa dni przed 81. urodzinami naukowca.
Zobacz wideo: Wiek emerytalny pójdzie w górę? Czy będziemy pracować do 70?
- Cóż, jesteśmy gotowi. 1 marca jedziemy do Warszawy - mówi adwokat Jan Kwietnicki, reprezentujący byłego rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Determinacji IPN nie komentuje. Ufa, że stołeczna Temida sprawę oceni tak samo, jak uczyniono to w Toruniu i Gdańsku.
Na 1 marca Sąd Najwyższy w Warszawie wyznaczył termin rozprawy kasacyjnej w sprawie prof. Jana Kopcewicza. Tak się składa, że będzie to dwa dni przed 81. urodzinami naukowca. Jest możliwe, że sprawa zakończy się po jednym posiedzeniu i były rektor urodziny obejdzie w spokoju. Jego dowodzenie, że wbrew twierdzeniom prokuratury IPN nie był tajnym współpracownikiem służb specjalnych, trwa od 2016 roku!
Esbek zarejestrował go fikcyjnie jako TW "Leszka"
Pierwszy proces lustracyjny prof. Jana Kopcewicza toczył się przed Sądem Okręgowym w Toruniu. Były, czterokrotny rektor UMK miał, najbrutalniej rzecz ujmując, takie szczęście, że zeznania mógł złożyć jego rzekomy oficer prowadzący - były esbek Grzegorz F. Niestety, w wielu podobnych procesach elementu takich zeznań już brakuje, bo funkcjonariusze nie żyją.
Grzegorz F. zeznał, że w latach 80. zarejestrował naukowca najpierw jako kontakt operacyjny "Biolog", a potem jako TW "Leszka". Przyznał jednak, że była to fikcyjna rejestracja. Po to, by toruńska esbecja mogła wykazać się przed przełożonymi wynikami. W toku procesu nie pojawił się żaden świadek potwierdzający współpracę profesora z SB. Nie odnaleziono też żadnych teczek TW "Leszka".
Od toruńskiego orzeczenia odwołała się prokuratura IPN i naukowiec kolejny rok żył w napięciu. 23 stycznia 2019 roku jednak Sąd Apelacyjny w Gdańsku podtrzymał w mocy wyrok swojego poprzednika. Uznał, że składając w 2008 roku oświadczenie lustracyjne prof. Jan Kopcewicz nie zataił współpracy ze służbami. Jak wspomnieliśmy jednak na wstępie, prokuratura IPN nie odpuściła byłemu rektorowi i wniosła skargę kasacyjną. Sąd Najwyższy skargę przyjął, ale z uwagi na pandemię procedowanie się przesuwało. Stąd termin rozprawy wyznaczony dopiero na 1 marca 2021 roku.
Był rektorem w stanie wojennym i był naciskany
"Naszą jedyną winą jest to, że żyliśmy w trudnych latach PRL-u i staraliśmy się być aktywni. Innej Polski wtedy przecież nie było. Ci którzy nas teraz oskarżają, chyba tego nie rozumieją, albo rozumieć nie chcą" -tak kończy się książka prof. Jana Kopcewicza. Publikacja "Po ciemnej stronie czasu" wydana została po drugim, gdańskim wyroku w jego sprawie, który - wydawało się - zakończy sprawę.
To właśnie proces lustracyjny skłonił profesora, by po latach wrócić do zapisków z lat 80. i wydać je w formie książki, choć nie pisanej w pierwszej osobie. Znajdziemy w niej wiele smutnych obrazów z życia uczelni i miasteczka akademickiego: strajki studenckie, wchodzenie mundurowych do akademików, wzywanie rektorów na dywanik przez funkcjonariuszy służb i kacyków z komitetu wojewódzkiego PZPR. Kryzysy, dramaty, dylematy. Jednym z dramatyczniejszych jest opis nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku, poprzedzającej wprowadzenie stanu wyjątkowego.
"Godzina 1.30 w nocy. Dzwonek do drzwi. W drzwiach studenci. - Panowie rektorzy - mówią - aresztowania, telefony zablokowane, coś niedobrego się dzieje. (...) W pełnym składzie rektorskim udajemy się na ulicę Grudziądzką do Komendy Wojewódzkiej. Komendant wojewódzki MO pułkownik Zenon Marcinkowski przyjmuje nas na korytarzu. Jego słowa są ostre. - Panowie ponoszą odpowiedzialność za spokój w domach akademickich i pomieszczeniach uniwersyteckich - oświadcza.
-Co się dzieje? - pyta rektor.
- Dowiecie się panowie później. Teraz mogę powiedzieć tylko, że zabawa się skończyła. (...)"
Do tematu wrócimy po rozprawie kasacyjnej w marcu.
WARTO WIEDZIEĆ:
Prof. Jan Kopcewicz (ur. 3 marca 1940 r.) to biolog, czterokrotny rektor UMK w Toruniu (w latach 1982-1984, 1987-1990 oraz 1999-2005). W latach 1981-1982 był prorektorem uczelni, a od 1996 do 1999 i od 2005 do 2008 roku dziekanem Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi.
Według prokuratury IPN w roku 2008 miał złożyć niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne, zatajając swoją współpracę jako TW "Leszek" z esbecją. Dwa procesy lustracyjne, w Toruniu i Gdańsku, oczyściły go z tych zarzutów. Prokuratura wniosła jednak skargę kasacyjną, którą SN zajmie się podczas rozprawy 1 marca 2020 roku.