Biblia to mała biblioteka różnych dzieł, ksiąg, książeczek i pism

Julia Kalęba

Daty, lata i liczby podawane w Biblii mają często charakter teologiczny, nie faktograficzny. Służą autorom biblijnym do przekazania prawd w formie symboliki liczb - mówi dr Marcin Majewski, teolog, biblista, wykładowca na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II i UJ.

Co zainicjowało pisanie Biblii?

Pisanie Biblii w ogóle nie zostało zainicjowane. Zaryzykuję twierdzenie, że żaden autor, który pisał teksty znajdujące się dziś w kanonie Starego Testamentu, nie miał świadomości, że będzie współautorem Biblii, tekstu świętego dla miliardów ludzi na ziemi.

Biblii traktowano jako mapę, podręcznik do geografii lub źródło naukowe i etnograficzne. Później uznano, że Stary Testament pełni inne funkcje. Czym jest według współczesnych badań?

Kiedy trzymamy Biblię w ręku, jesteśmy przekonani, że mamy do czynienia z jedną księgą. A tak naprawdę jest to zbiór dzieł, ksiąg, książeczek, różnorodnych pism pochodzących z rozmaitych okresów. Dlatego każdy, kto zadaje sobie to pytanie o powstanie Biblii, jej charakter, powinien mieć w pamięci to zastrzeżenie, że Biblia to mała biblioteka dzieł o różnym charakterze i różnej historii.

Więc na jakiej przestrzeni dziejów powstawał Stary Testament?

To pytanie zajmuje badaczy Biblii od setek lat. Kiedy otworzymy pierwszy lepszy podręcznik, znajdziemy tradycyjną opinię, która mówi, że Stary Testament powstawał przez ponad tysiąc lat, czyli od około XI, a nawet XII wieku p.n.e. do II czy I wieku p.n.e. Zgodnie z tym podejściem rozpiętość czasowa powstawania Biblii byłaby ogromna i rozciągałaby się na 10 wieków. Ale ta tradycyjna teza została współcześnie podważona.

To znaczy?

Nowsze badania, jeśli chodzi o archeologię i historię starożytnego Bliskiego Wschodu, literaturę porównawczą czy badania egzegetyczne przyjmują, że Stary Testament powstał w dużo krótszym czasie. Wykazuje się, że głównym okresem spisywania tych ksiąg był czas niewoli babilońskiej - lata 586-537 - oraz kolejne stulecia po niej aż do II wieku p.n.e. To pokazuje, że Stary Testament powstał wiele wieków po czasach, które opisuje.